Hoe heeft de stikstofcrisis zo ver kunnen komen?

Source: BCM Academy

De huidige stikstofcrisis is niets nieuws: het is feitelijk zelfs een langetermijnontwikkeling geweest. Dit grote risico voor natuur en gezondheid hadden politici van mijlenver kunnen zien aankomen.

De Nederlandse luchtkwaliteit lijkt in rap tempo achteruit te gaan. Naar schatting zouden 6.700 tot 12.900 vroegtijdige sterfgevallen hebben plaatsgevonden door bijvoorbeeld fijnstof en stikstofdioxide. Daarnaast zien we steeds minder zeldzame planten, waardoor ook vogels en insecten uit dezelfde gebieden verdwijnen. Waarom zijn er niet eerder maatregelen genomen?
 
Het einde van de economische crisis
Inmiddels is het al bijna 20 jaar geleden dat Nederland akkoord ging met verschillende Europese afspraken om de natuur te beschermen. Er kon niet meer gebouwd worden in beschermde gebieden, snelwegen aanleggen werd lastiger en de uitbreiding van agrarische bedrijven werd ook een stuk minder makkelijk. In 2008 stonden deze natuurbeschermingsregels de strijd tegen de crisis in de weg. Bijvoorbeeld het versneld uitvoeren van bouwprojecten werd makkelijker gemaakt. Nog geen jaar later werden ook de stikstofmetingen vereenvoudigd, waardoor vergunning voor uitbreiding van snelwegen, woonwijken en stallen vergemakkelijkt konden worden. (Lees ook: Al 12 stalbranden in 2019, waar gaat het is?)
 
Zijn de regels wel houdbaar?
In de loop van de afgelopen jaren zijn meer weten aangenomen en afgestoten betreft de natuurbescherming en aanpak van stikstof. Denk bijvoorbeeld aan het veelbesproken wetsvoorstel programmatische aanpak stikstof (PAS). De strenge natuurregels brachten weer veel vragen met zich mee. Was dit plan juridisch gezien wel houdbaar? Moest je altijd, ten koste van alles, het laatste exemplaar van een soort beschermen? Uiteindelijk wordt de wet wél aangekomen, maar is er nog steeds sprake van grote milieuvervuilende projecten, zoals staluitbreidingen binnen Natura 2000 gebieden.
 
Natuurwet in strijd met Europese natuurregels
In 2017 vraagt de Raad van State advies aan het Europees Hof van Justitie, vanwege 200 bezwaarschriften van stichtingen en natuurbeschermers. Volgens de bezwaarmaters is de hele procedure in strijd met de Europese natuurregels. Afgelopen jaar blijkt dat vele vergunningen absoluut niet uitgegeven hadden moeten worden.
 
De huidige plannen en gevolgen
Momenteel worden en mogelijkheden besproken betreft het uitkopen van agrarische bedrijven of eventuele faillissementen. Naast de landbouw, kunnen de plannen ook grote gevolgen gaan hebben voor transport en vervoer. Er wordt bijvoorbeeld gesproken over het verlagen van de snelheid van 130 naar 120 of 100 kilometer per uur. Een ander, recent oplossingsidee is het aanleggen van klimaatbossen, waardoor natuurgebieden als het oostelijke deel van de Sallandse heuvelrug en het Wooldse Veen (Gelderland) versneld kunnen worden hersteld.